4 czerwca jest „Świętem Wolności” – słyszymy - To były niezwykle ważne wybory. Pokonaliśmy komunizm. Co to znaczy? CHCEMY WIEDZIEĆ: Co się wydarzyło 4 czerwca 1989 roku?
Wybory parlamentarne z 1989 roku zwane też przez niektórych wyborami czerwcowymi lub wyborami kontraktowymi odbyły się w dwóch turach 4 i 18 czerwca.
Zostały przeprowadzone na zasadach uzgodnionych podczas Okrągłego Stołu.
Według ordynacji wyborczej 65% miejsc w Sejmie przypadnie przedstawicielom PZPR, ZSL, SD oraz stronnictw prorządowych, natomiast o pozostałe 35% ubiegać się będą mogli kandydaci bezpartyjni.
Całkowicie wolne miały być natomiast wybory do Senatu.
W wyniku głosowania w pierwszej turze doszło do zdecydowanego zwycięstwa kandydatów Solidarności, którzy zdobyli 160 spośród 161 mandatów w Sejmie oraz 92 spośród 100 w Senacie.
Koalicja rządowa do Sejmu wprowadziła zaledwie 3 reprezentantów.
Frekwencja wyborcza wyniosła 62%.
W drugiej turze opozycja uzyskała 1 brakujący mandat w Sejmie oraz 7 w Senacie. Frekwencja wyniosła jedynie 25%.
23 czerwca posłowie i senatorowie wybrani z list "Solidarności" utworzyli wspólnie Obywatelski Klub Parlamentarny, na którego czele stanął Bronisław Geremek.
Wyborcza klęska komunistów uniemożliwiła im powołanie własnego rządu, w związku z czym w dniu 24 sierpnia 1989 na czele koalicyjnego gabinetu stanął Tadeusz Mazowiecki.
Plakat wyborczy Tomasza Sarneckiego pochodzi ze strony galeriagrafikiiplakatu.pl
KALENDARIUM ROKU 1989
STYCZEŃ
1 stycznia - zniesiono kartki na benzynę, talony na samochody, kwity na węgiel; utrzymano kartki na mięso i jego przetwory.
27 stycznia - zniesiono kartki na benzynę, talony na samochody, kwity na węgiel; utrzymano kartki na mięso i jego przetwory.
LUTY
15 lutego - Sejm PRL ustanowił 11 listopada Narodowym Świętem Niepodległości; ustawa weszła w życie 21 lutego. Rozpoczęły się obrady Okrągłego Stołu, które trwały do 5 kwietnia.
MARZEC
15 marca -weszło w życie nowe prawo dewizowe, które zalegalizowało prywatny obrót walutami
KWIECIEŃ
1 kwietnia – podwyżka cen energii elektrycznej i paliw. W I kwartale 1989 r. podniesiono ceny węgla, artykułów mleczarskich, tłuszczów roślinnych, mięsa i opłaty komunikacyjne.
5 kwietnia – podpisano porozumienia Okrągłego Stołu.
7 kwietnia – Sejm znowelizował konstytucjię ustanawiając instytucjię senatu i prezydenta. 15 kwietnia – rozpoczął się pierwszy kongres reaktywowanej Polskiej Partii Socjalistycznej. 17 kwietnia – Sąd Wojewódzki w Warszawie ponownie zarejestrował NSZZ „Solidarność”. 18 kwietnia – w gmachu sejmu odbyło się spotkanie Wojciecha Jaruzelskiego z Lechem Wałęsą w sprawie ponownej rejestracji „Solidarności” 25 kwietnia – przybył z wizytą sekretarz generalny ONZ, Javier Pérez de Cuéllar.
MAJ
2 maja - akcje ostrzegawcze i strajki płacowe w licznych kopalniach.
17 maja - Sejm PRL uchwalił ustawy: o gwarancjach wolności sumienia i wyznania oraz o stosunku państwa do kościoła katolickiego.
CZERWIEC
4 czerwca – pierwsza tura wyborów do tzw. Sejmu kontraktowego, zwycięska dla Obywatelskiego Komitetu Wyborczego skupionego wokół Solidarności
18 czerwca – druga tura wyborów parlamentarnych w Polsce.
Lech Wałęsa głosuje w lokalu Obwodowej Komisji Wyborczej Nr 169, Gdańsk 04.06.19 Fot.PAP/S. Kraszewski - fotografia pochodzi ze strony dzieje.pl
LIPIEC
4 lipca – pierwsze posiedzenie Sejmu i Senatu
17 lipca – wznowiono stosunki dyplomatyczne między Polską a Watykanem.
19 lipca -Zgromadzenie Narodowe wybrało prezydentem generała Wojciecha Jaruzelskiego (jako że nastąpiła też zmiana prezydenta emigracyjnego, był to wyjątkowy dzień w historii Polski - z trzema prezydentami w ciągu doby).
20 lipca – na posiedzeniu Klubu Obywatelskiego w Sejmie, grupującego solidarnościowych posłów i senatorów, część obecnych skrytykowała posłów, którzy głosowali na Wojciecha Jaruzelskiego podczas wyboru prezydenta. W ich obronie wystąpił Jacek Kuroń, mówiąc, że głosowali oni zgodnie ze swoim sumieniem.
25 lipca – spotkanie Lecha Wałęsy z Wojciechem Jaruzelskim poświęcone tworzeniu rządu. Wałęsa odrzucił propozycję koalicji z PZPR i powiedział, że „Solidarność” jest gotowa przejąć samodzielną odpowiedzialność za państwo.
SIERPIEŃ
1 sierpnia – zniesiono kartki na mięso na terenie całego kraju.
12 sierpnia – w kraju nastąpił wzrost chaosu rynkowego, strajków, społecznego niezadowolenia. Kurs dolara wzrósł o 8100 zł.
17 sierpnia - Tadeusz Mazowiecki został zgłoszony jako kandydat na premiera.
WRZESIEŃ
7 września – rozwiązano ZOMO.
12 września – Sejm udzielił wotum zaufania rządowi Tadeusza Mazowieckiego, pierwszego niesocjalistycznego premiera w powojennej historii Polski, powstał nowy rząd.
19 września – podpisano w Warszawie umowę między Polską a Wspólnotami Europejskimi w sprawie handlu oraz współpracy gospodarczej.
LISTOPAD
16 listopada - Sejm przyjął ustawę amnestyjną.
23 listopada – Sejm PRL zlikwidował Urząd do Spraw Wyznań i Ochotniczą Rezerwę Milicji Obywatelskiej (ORMO).
24 listopada – Michaił Gorbaczow spotkał się z premierem Tadeuszem Mazowieckim.
29 listopada – rozwiązano Zjednoczone Stronnictwo Ludowe.
GRUDZIEŃ
7 grudnia – Sejm ogłosił amnestię.
28 grudnia – Sejm PRL przyjął tzw. plan Balcerowicza, czyli pakiet ustaw zmieniających ustrój gospodarczy kraju.
29 grudnia – Sejm PRL zmienił nazwę państwa na Rzeczpospolita Polska z dniem 31 grudnia 1989, a określenie „państwo socjalistyczne” zostało zastąpione sformułowaniem „państwo demokratyczne”.
30 grudnia – spotkanie między Lechem Wałęsą a Mieczysławem Rakowskim.
31 grudnia – prezydent Wojciech Jaruzelski podpisał tzw. plan Balcerowicza.
Źródła:
M. Borucki, Historia Polski do 2010 roku, MADA
S. Kowalski, Narodziny III Rzeczpospolitej, WSIP
Adresy internetowe:
dzieje.pl
encyklopedia-solidarnosci.pl
galeriagrafikiiplakatu.pl
ipn.gov.pl
pl.wikipedia.org/wiki/1989 stulecia: XIX wiek ~ XX wiek ~ XXI wiek dziesięciolecia: 1950–1959 • 1960–1969 • 1970–1979 • 1980–1989 • 1990–1999 • 2000–2009 • 2010–2019 lata: 1979 « 1984 « 1985 « 1986 « 1987 « 1988 « 1989 » 1990 » 1991 » 1992 » 1993 » 1994 » 1999
